K Mahendranath Salethoor
ಕೆ ಮಹೇಂದ್ರನಾಥ್ ಸಾಲೆತ್ತೂರ್
ತುಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ರತ್ನ, ಜೋಗಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತೆರ್. ತುಳು - ಕನ್ನಡ ಕವಿ, ಸಾಹಿತಿ, ವಾಗ್ಮಿ, ವಿಮರ್ಶಕೆರ್.
Recent Posts:
- ಅಡ್ಡೂರ ದೇಬೆ, ಕುತ್ತಿಪುನ್ಕೆ ಉಳ್ಳೇರಗುತ್ತು - ಪಾರ್ದನ
- ತುಳುವೆರೆ ಮರಣಡು ಬೊಜ್ಜದ ಕ್ರಮ
- ದೀಪದೆಣ್ಣೆ
- ಬೈದ್ಯರು ಮತ್ತು ತುಳುನಾಡ ದೈವಗಳು
- ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬ ದೈವಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿರುವ ಗೊಂದಲ
- ಎಣ್ಮೂರ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಬೈದೇರುಗಳ ನೇಮ
ಅಟ್ಟೆಮಿ ತುಳುವೆರೆ ಸುರುತ ಪರ್ಬ
ಸೋಣ ತಿಂಗೊಲ್ದ ಅಮಾಸೆ ಕರಿದ್ 8ನೇ ದಿನತಾನಿ ಬರ್ಪುನವೇ ತುಳುನಾಡ ಸುರುತ ಆಡ್ಯೆ ತಿನ್ಪುನ ಪರ್ಬ
ಅಟ್ಟೆಮಿ. ಆಂಡ ಇನಿ ತುಳುವೆರೆಗ್ ವೈದಿಕ ಪ್ರಭಾವದನಾಗರ ಪಂಚೆಮಿಸುರುತ ಪರ್ಬೋಂದಾದ್ಮಾರ್ನೆಮಿಬೊಕ್ಕದ ಪರ್ಬಾದ್ ಪೋಂಡು. ಆಂಡ ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಳಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಡ್ ತುಳುನಾಡ್ ಡ್ ಸುರುಟು ಬರ್ಪುನ ಪರ್ಬೊನೆ ಗುಂಡೆಮಿ ಎಟ್ಟುನ ಅಟ್ಟೆಮಿ. ಅಟ್ಟೆಮಿದಾನಿ ರಾತ್ರೆ ರೋಹಿಣಿ ನಚ್ಚತ್ರದ 12 ಗಂಟೆ 16 ಗಳಿಗೆಡ್ ಸಿರಿ ಕಿಸ್ನೆ ಭೂಮಿಗ್ ಅಪ್ಪೆ ಬಂಜಿರ್ದ್ ಬಾಲೆಯಾದ್ ಉದಿತ್ ಬತ್ತೆ. ಕಲ್ವೆರ್ಲಾ ಕಂಡೆರೆ ಪೋಡ್ಯುನ ಕರ್ಗಂಡ ಕತ್ತಲೆ, ಒಂಜಿ ತಿಕ್ಡ್ ಜಡಿ ಬರ್ಸ ಇಂಚಿಪ್ಪಿ ಪೊರ್ತುಡು ದೇವೆರ್ ಕಿಸ್ನನ ಪುಟ್ಟು. ಸಿರಿ ಕಿಸ್ನೆ ಪುಟ್ಟಿ ದಿನೊನು ಉತ್ತರ ಭಾರತೊಡುಗೋಕುಲಾಷ್ಟಮಿಪಂದ್ ಆಚರಣೆ ಮಲ್ಪುನಲ ಉಂಡು. ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಳಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ಒರುವಾದ್ಲಾ ಕಿಸ್ನ ಬಲರಾಮೆರೆನ್ ತೂಯೆರೆ ಸಾಧ್ಯ. ಬೆದ್ರ್ ದಪುರಲ್, ಕಂಜಿ ಕೈಕಂಜಿಲೆನ್ ಮೇಪುನ ಕಿಸ್ನೆ ಒಂಜಿ ಕಡೆಯಾಂಡ, ಬಲರಾಮೆನುಗ ನಾಯೆರ್,ಉಜ್ಜೆರ್ಪತೊಂದು ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಲಿದ ಓರುವಾಪೆ.
"ಕಂಸಾಲ ಸುರಿಯ ಪಾರ್ದನ"ಡ್ ಆಯನ ಮೆಗ್ದಿನ್ ಕಿಸ್ನೆ ಪರಬನ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ಬತ್ತ್ದ್ ಮದಿಮೆ ಆಪುನ ಇಚಾರ ಬರ್ಪುಂಡು."ಗಾಳಿಯ ಬೊಳ್ಳಿಮ ಪಾರ್ದನ"ಡ್ಅಣ್ಣಂದ್ರಾಯೆಪನ್ಪುನಾಯನ ಮೆಗ್ದಿಗಾದ್ ಗೋಪಾಲೆಯಾದ್ ಏಸ ಪಾಡಿ ಕಿಸ್ನೆ ಅಲೆಗ್ ಸಂತಾನ ಭಾಗ್ಯ ಕೊರ್ಪೆ. ಆಲ್ ಪೆದ್ದ್ ದುಪ್ಪುನಗ ಪೆದ್ದೋಲ್ತಿ ಸಾಂಕನಲಾ ಮಲ್ಪುವೆ."ನಾಗಸಿರಿ"ಪಾರ್ದನಡ್ ಪತಿವ್ರತೆ ಪೊಂಜೊವುನು ಪರೀಗ್ಸೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಪೋಯಿ ಕಿಸ್ನಗ್ ಅಲೆರ್ದ್ ಶಾಪ ತಿಕ್ಕುನ ಸನ್ನಿವೇಶ ಬರ್ಪುಂಡು. ಒರಿಯರ್ದ್ ಉಂಡಾಪಿ ಮತೋರ್ದು ಧರ್ಮೊನೆ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪಂಡೆ ಸಿರಿ ಕಿಸ್ನೆ. ಬೇತೆ ಧರ್ಮದ ಮಿತ್ತ ಆಸೆಡ್, ಪರ ಧರ್ಮದ ಪೋಡಿಪುರ್ದು ಸ್ವಧರ್ಮೋಡು ಒಂತೆ ದೋಸ ಇತ್ತುಂಡಲ ಸ್ವಧರ್ಮೋಡೆ ಸಯ್ಯೋಲಿಂದ್ ಪಂತೆ [ಭಗವದ್ಗೀತೆ-ಅಧ್ಯಾಯ-3, 35ನೇ ಶ್ಲೋಕ]. ಕಿಸ್ನಗ್16,000ಬುಡೇದ್ಯಲ್ಲುಂದು ಪನ್ಪ. ಆಂಡ ಅವೆತ ಅರ್ಥ ಈತೆ, ದಾದ ಪಂಡ, ನಮ್ಮ ಬದ್ಕ್ ಡ್ ಬರ್ಪುನ ಸಾರ ಸಾರ ಆಕರ್ಷಣೆಲು, ಆಸೆ,ಅಡ್ಡಿ ಆತಂಕೊಲು. ಉಂದೆನ್ ಗೆಲ್ತ್ ನಾಯೆ ಸಿದ್ದೆ-ಬುದ್ಧೆ ಆಯೆರೆ ಸಾಧ್ಯಂದ್ ಪಂಡೆ."ನುಪ್ಪುರ್ದು ಪ್ರಾಣಿಲು ಉಂಡಾಪ, ನುಪ್ಪು ಬರ್ಸೊರ್ದು ಉಂಡಾಪುಂಡು, ಬರ್ಸ ಯಜ್ನೋರ್ದು ಉಂಡಾಪುಂಡು, ಯಜ್ಞ ಕರ್ಮೋರ್ದು ಉಂಡಾಪುಂಡು"[ ಭಗವದ್ಗೀತೆ-ಅಧ್ಯಾಯ-3. 14ನೇ ಶ್ಲೋಕ] ಪಂಡಿ ಕಿಸ್ನೆ ಸೃಷ್ಟಿಡ್ ನಮ ಉನ್ಪಿ ನುಪ್ಪುಗು, ಉಸುಲುದ ಪೆರಾನಿಲೆಗ್, ಬರ್ಸೊಗು, ಬೂಮಿ, ಅಕ್ಕಸೊಗು, ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಳಿಗುಪ್ಪುನ ಸಮ್ಮಂದೊನು ತೆರಿಪಾದೆ.
ಅಟ್ಟೆಮಿದ ದುಂಬುನಾನಿ ರಾತ್ರೆ
ಬಲೊಟುಕುಲ್ಲುನ ಕಿರಮೋ ದುಂಬಿತ್ತುಂಡ್. ಅವು ಅಟ್ಟೆಮಿಗ್ ಇಲ್ಲದಕ್ಲ್ ಉಪಾಸ ಕುಲ್ಲುನ ಕಿರಮ. ಅಟ್ಟೆಮಿದ ದುಂಬುನಾನಿ ಸಪ್ತಮಿದಾನಿ ರಾತ್ರೆ 12 ಗಂಟೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ತರೆಕ್ ಮೆಯ್ಕ್ ಮೀದ್ ಕೊಡಿ ಬಾರೆದಿರೆಟ್ ಬಲಸ್ದ್ ಕೆಲವೆರ್ ಉಂಡೆರ್ಡ ನನ ಕೆಲವೆರ್ ನಾಲಿ ಮುಟ್ಟ ಬೋಡಾಯ್ಲೆಕ ತಿಂದ್ ದ್ ನಡಿರ್ಲ್ ಮೀದ್ ಮನದಾನಿ ಮಧ್ಯಾಹ್ನಗೊಂಜಿ ಬೊಂಡನ, ಪಲಾರನಾ, ಒಂಜಿ ಪೊರ್ತುದ ಓಣಸಾ ಮಲ್ತ್ದ್, ಇರ್ಲ್ 12 ಗಂಟೆ ಕರಿದ್ ಉದಿಪು ದೇವೆರ್ ತೋಜುನ ಗಿಟ್ಟ ಉಪಾಸ ಕುಲ್ದ್ ಉದಿಪು ದೇವೆರ್ ತೋಜಿ ಬೊಕ್ಕತುಳಸಿ ಕಟ್ಟೆದ ಎದುರುಕಪ್ಪು ಕಲ್ಲ್ನ್ಚೇವುದ ಇರೆತ ಮಿತ್ತ್ ದೀದ್ ಕಲ್ಲ್ ದ ಸೊಂಟೊಗು ನೂಲು ಸುತ್ತುದು ದೀಪೆರ್. ಆ ಚೇವುದಿರೆತ ಮಿತ್ತ್ ಸಂಕ ಪುರ್ಪೊಡು ಪೇರ್ ಮೈತ್ದ್ ಅವೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಅವೆಕ್ ಅಡ್ಡ ಬೂರ್ವೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಅವ್ಲು ಬಾರೆದಿರೆತ ಮಿತ್ತ್ಕೊಟ್ಟಿಗೆದೀದ್ತಾರಾಯಿದ ಪೇರ್ ಆಡ್ಯೆದ ಮಿತ್ತ್ ಮೈತ್ ದ್ ಕೈ ಮುಗಿದ್ಗೋವಿಂದ ಗೋವಿಂದಪಂಡೊಂದು ಉಪಾಸ ಬುಡ್ಪೆರ್. ಅಟ್ಟೆಮಿ ರಾತ್ರೆ ಉದಿಪು ದೇವೆರ್ ಮೂಡುನಿ ಪೊರ್ತಾಪುನೆರ್ದಾದ್ ಆ ಪೊರ್ತು ಕಳೆಯೆರೆ ಪೊಂಜನಕ್ಲ್ ಕೈಕ್ ಮದ್ರೆನ್ಗಿ ದೀವೊಂದು ಕುಲ್ಲೊಂತೆರ್.
ಅಂಚನೆ ಕೆಲವು ತಿಕ್ಡ್ ಇಲ್ಲದ
ಯಜಮಾನಿಉಪಾಸ ಕುಲ್ಲುನ ಕಿರಮ ಇತ್ತುಂಡ್. ಅಟ್ಟೆಮಿದಾನಿ ಇಲ್ಲದ ಯಜಮಾನಿ ಮದ್ದೆನ ಒಣಸ್ ದಾಂತೆ ಬೊಂಡ ಪರ್ದಾ, ಪಲಾರ ಮಲ್ದಾ ಉಪಾಸ ಕುಲ್ಲುವೆ. ಇಲ್ಲದ ಪೊಂಜನಕ್ಲ್ ಮದ್ದೆನರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕನೇ ಸೇಮೆ, ಮೂಡೆ,ಕೊಟ್ಟಿಗೆ, ಗುಂಡ, ದೋಸೆ ಮಲ್ತೊಂದುಪ್ಪುವೆರ್. ಪೆಲತ ಇರೆಟ್, ಬಾರೆದ ಇರೆಟ್, ಮುಂಡೆಯ್ದ ಒಲಿಟ್ ಆನಿದಾನಿ ಆಡ್ಯೆಮಲ್ಪುವೆರ್. ಪೇಂಟೆಲೆಡ್ಸಾರ್ನೆದಡ್ಯೆಮಲ್ಪುನ ಕಿರಮ ಉಂಡು. ಬಯ್ಯಾನಗ ತುಳಸಿ ಕಟ್ಟೆನ್ ಪೊರ್ಲುಡೇ ದೆಕ್ಕ್ ದ್,ಸೇಡಿ ಮಣ್ಣ್ಡ್ ರಂಗೋಲಿ ಬುಡ್ಪಾದ್ ತುಳಸಿ ಕಟ್ಟೆಗ್ಗೊಂಡೆ ಪೂತಮಾಲೆ ಪಾಡ್ ದ್,ನೆಲ್ಲಿಕಾಯಿದ ಗೆಲ್ಲ್ ಲೆನ್ ತುಳಸಿ ಕಟ್ಟೆಗೊರಗಾದ್ ದೀಪೆರ್. ರಾತ್ರೆ 12-01 ಗಂಟೆ ಮುಟ್ಟಭಜನೆ,ಅರಿಕತೆ,ತಾಳಮದ್ಲೇ,ಚೆನ್ನೆ ಮಣೆಗೊಬ್ಬುಡು ಜಾಗರಣೆ ಮಲ್ತೊಂತೆರ್. ತಿಂಗೊಲ್ದ ಬೊಲ್ಪು ಉದಿಪುನಗ ಕೈತಲ್ದ ಊರ ಸಾನೊಡುಕದಿನಪುಡಯಿನ ಸವ್ದ ಕೇಂಡ ಸಿರಿ ಕಿಸ್ನನ ಪುಟ್ಟು ಆಂಡ್ ನ್ದ್ ಲೆಕ್ಕ. ಆ ಪೊರ್ತುಡು ಇಲ್ಲದ ಯಜಮಾನಿ ಪೊರ್ಲುಡೇ ಮೀದ್, ತುಳಸಿ ಕಟ್ಟೆದ ಎದುರುಡು ಒಂಜಿ ಅಗೆಲದ ಮಣೆ ದೀದ್ ಅವೆತ ಮಿತ್ತ್ ಬಾರೆದ ಕೊಡಿರೆ ಪಾಡ್ವೆ. ಅವೆತ ಮಿತ್ತ್ಒಂಜಿ ಸೇರ್ ಅರಿ,ಮುಕ್ಕಣ್ಣ ಜುಟ್ಟುದ ತಾರಾಯಿ,ಒರ್ಕನ್ನ ಬಜ್ಜೆಯಿ,ಒಂಜೇಕಾಲ್ ರೂಪಾಯಿ ಪಾವೊಲಿ ಪಣವು,5 ಬಚ್ಚಿರೆ,5 ಪರ್ನ್ದ್,ಊದತ್ತಿ,ಪಿಂಗಾರ,ಕೇದಾಯಿದೀದ್, ಅನ್ಕಾಯಿ ಮಲ್ತ್ದ್,ಕರ್ಪೂರ ತುಡರ್ಪೊತ್ತಾದ್, ಆರತಿ ಬೆಳಗಾದ್, ಕೇದಾಯಿಡ್ ತುಳಸಿಗ್ಪೇರ್ಮಯ್ಪುವೆರ್. ಕೆಲವೆರ್ ಸಂಕ ಪೂಟು, ಕೆಲವೆರ್ ಸಂಕೊಡು ಪೇರ್ ಮಯ್ಪುವೆರ್. ಈ ಪೊರ್ತುಡು ಆ ಪೂಕುಲು ಎಚ್ಚ ತಿಕ್ಕುವ. ಪೇಂಟೆಲೆಡ್ ಅಟ್ಟೆಮಿದ ಮನದಾನಿ ಕಟ್ಟದ ಕೋರಿದ ರೇಸದೊಟ್ಟುಗು ಸಾರ್ನೆದಡ್ಯೆ ತಿನ್ಪೆರ್. ಮನದಾನಿ ಪಾಡ್ಯೊಗು ಕೋರಿ ಕಟ್ಟ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಕೋರಿದ ರೆಸೊಟು ಗಮ್ಮತ್ ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ತಿನ್ಪೆರ್. ಇತ್ತೆ ಅಟ್ಟೆಮಿದಾನಿ ಬಯ್ಯಗೆ ಕೋರಿದ ಕಟ್ಟ ಸುರಾತುಂಡು. ಅಟ್ಟೆಮಿಗ್ಪದೆಂಜಿಜೀಗುಜ್ಜೆದ ಗಸಿ ಬೊಕ್ಕಉಪ್ಪಡಚ್ಚಿಲ್ದಸುಕ್ಕ ಮಾತಾ ತಿಕ್ಕುಡ್ ದುಂಬು ಮಲ್ತೊಂತೆರ್. ಇತ್ತೆ ಅವ್ಲ ಕಮ್ಮಿಯಾತುಂಡು. ತಾರಾಯಿ ಕುಟ್ಟುನ ಅಟ್ಟೆಮಿದ ಗೊಬ್ಬುಗುತಾರಾಯಿದ ಕಟ್ಟಂದೇಪುದರಿಪ್ಪೆದುಂಡು.
ದುಂಬು ಅಟ್ಟೆಮಿದಪಗ
ಕಿಸ್ನ ಏಸಜೋಕ್ಲೆಡ ಪಾಡ್ಪಾವೊಂತೇರ್. ಇನಿ ಅವುಕೂಡಿ ರಾಜ್ಯದ ಕಲತ ಪಂಡ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಾಧಾ ಕಿಸ್ನಏಸದ ಪುನೆಪಾಟಿಗೆ ಪಂಡ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಆತುಂಡು. ಕೆಲವು ತಿಕ್ಡ್ತಾರಾಯಿ ಕುಟ್ಟುನ, ಕೆಲವು ತಿಕ್ಕ್ ಡ್ತಪ್ಪಂಗಾಯಿನಡಪುಂಡು.ಪಿಲಿ ಏಸ,ಕೀಲ್ ಕುದ್ರೆ ಏಸ,ಬೊಂಬೆ ಏಸ,ಕರಡಿ ಏಸಪಾಡ್ ದ್ ನಲಿಪುನ ಕಿರಮಲ ಉಂಡು. ಕೆಲವು ತಿಕ್ಡ್ ಅಟ್ಟೆಮಿದಾನಿ ಸೂರ್ಯೆ ಕಂತಿ ಬೊಕ್ಕ ಉದಿಪು ದೇವೆರ್ ತೋಜಿನೇಟ ಭಜನೆ ನಡತೊಂತುಂಡು. ಇನಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾದ್ ಎಲ್ಯ ಒಂಜಿ ಮಣ್ಣ್ ದತೂರಿಕಟ್ಟ್ನಮಸ್ರುಡ್ಕೆ, ಬಾರ್ಯಾತ್ ಮಣ್ಣ್ ದ ತೂರಿಲೆನ್ ಸುತ್ತಾಲ ಕಟ್ನ ಮಸ್ರುಡ್ಕೆ ನಡಪುಂಡು. ಅಂಚನೆ ಉದ್ದದ ಚೋಲಿ ಜಾರಾದ್ ಎಣ್ಣೆ ಪೂಜಿನ ಕಂಗ್ ದ ಕೊಡಿಕ್ ಉರ್ಡಾ ಪಟ್ಟೆ ಪುಣೆವೊಂದು ಕಂಗ್ದ ಕೊಡಿಕ್ ಬಡ್ತ್ ದ್ ಅವ್ಲು ಕಟ್ಟ್ನ ಮಣ್ಣ್ ದ ತೂರಿದುಲಯಿರ್ದ್ ಪಣವು ದೆಪ್ಪುನ ಸಾಹಸದ ಗೊಬ್ಬುಲ ನಡಪುಂಡು. ಕೆಲವು ತಿಕ್ಡ್ ಭಜನೆ ನಡತೊಂದಿತ್ತುಂಡ ಕೆಲವು ತಿಕ್ಕ್ದ್ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಭೆಲ ನಡಪುಂಡು. ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡು ಆಟಿದ ಬಡಪೊತ್ತುರ್ದು ತರೆ ದೆರ್ಪೆರಾನಗ ಅಟ್ಟೆಮಿ ಬರೊನ್ತುಂಡು. ಪಾಪದಕ್ಲೆ, ಗೇಣಿ ಕೊರ್ದು ಅರಿಬಾರ್ ಪೂರಾ ಕಾಲಿಯಾದಿಪ್ಪುಂಡು. ಅಕ್ಲ್ ಅವ್ಲು ಮೂಲುಂದು ಸೇರ್ಸಾದ್ ದೀನ ನಿಂಗಲರಿನ್ ಉರ್ದುದೊಟ್ಟುಗು ಕಡೆದ್ ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ಮಲ್ತೊಂತೇರ್. ದುಂಬು ಇಲ್ಲಿಲ್ಲಗ್ ಕೊಂಬುದಕ್ಲ್ ಅಟ್ಟೆಮಿ ನಟ್ರೆ ಬರೊಂತೆರ್. ಇತ್ತೆ ಅಂಚ ನಟ್ರೆ ಪೋಪುಜೆರ್. ಆಂಡ ಅಕ್ಲೆ ಜಾತಿದಡೆ ಮಾತ್ರ ಉಂರೆ ಇಜ್ಜಿನ್ದಲ ನಟ್ಟರೆ ಪೋವಯೆರ್. ಇಲ್ಲಗ್ ಅಟ್ಟೆಮಿ ನಟ್ರೆ ಬತ್ತ್ನಕ್ಲೆಗ್ ಇಲ್ಲಲ್ಒಂಜಿ ಸೇರ್ ಅರಿ,ತಾರಾಯಿತಿಕ್ಕೊಂತುಂಡು. ಉಂದೆನ್"ಅಟ್ಟೆಮಿ ಮರ್ಯಾದಿ"ಪಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್.
ದುಂಬೊರ್ತಿ ಅಟ್ಟೆಮಿದಾನಿ
ಆಡ್ಯೆಮಲ್ಪೆರೆ ದಾಲ ಇಜ್ಜಿನ್ದ್ ತನ್ನ ಕಡೀರ ಮಗನ್ ಮಲ್ಲ ದನಿಕುಲ್ನ ಇಲ್ಲಲ್ ಅಡವು ದೀದ್ ಅರಿ ಕನತ್ದ್ ಒರಿನ ಜೋಕ್ಲೆಗ್ ಆಡ್ಯೆ ಮಲ್ತ್ ಕೊರ್ದು ಕೊಯ್ಯೆರಾನಗ ಪಂಡ ಪರ್ಬದಪಗ ಸಾಲ ಬೂಟುದು ಮಗನ್ ಬುಡ್ಪಾಯಲ್ಗೆ. ಆ ನೆಂಪುಗಾದ್ ತುಳುನಾಡ್ಡ್ ಇನಿಲಾ ಕಡೀರ ಮಗಕ್/ಮಗಲೆಗ್ ಆಡ್ಯೆ, ಪಾಯಸ ಸುರುಕು ಬಲಸುನಿಗೆ. ದುಂಬು ಬಡವೆರ್ ತಾನ್ ಗೇಣಿ ಕೊರೊಂತುನ ದನಿಕುಲ್ನಡೆ ಬನ್ನಗ ಅಲ್ತ ಬುಡು ಉಡಲ್ದ ಅಪ್ಪೆನಕ್ಲ್ ಅಂಚ ಬತ್ತಿನಕ್ಲೆಗ್ ಬೋಡಾಯ್ನಾತ್ ನುಪ್ಪು, ಆಡ್ಯೆ, ಕಜಿಪು ಬಲಸ್ದ್ ಬಂಜಾರ ಉನ್ಪದ್, ತಿನ್ಪಾದ್, ಇಲ್ಲಡೆಗ್ಲಾ ಬೋಡಾಯ್ನಾತ್ ಆಡ್ಯೆ, ಕಜಿಪು ಪೂರಾ ಕಟ್ಟ್ದ್ ಕೊರೊಂತೆರ್. ದುಂಬು ದನಿ ಒಕ್ಕೆಲ್ ಉಪ್ಪುನಗ ನಮಕಾದ್ ಅರಿ ಬಾರ್ ಬುಲೆದ್ ಕೊರ್ನ ಬೆಂದಿ ಜೀವೊಲು, ನಮಕಿನಿ ಕಂಡ ಸಾಗೊಳಿ ಇಜ್ಜಿನ್ದಲ ನಮ್ಮವ್ಲು ಬೆಂತಿನಕ್ಲು ಬೇತೆ ಇಲ್ಲಲ್ ಕೈ ನೀರ್ರೆ ಬಲ್ಲಿಂದ್, ನನಲ ಒಂತೆ ಪಾಡ್ಲೆಂದ್ ಅಕ್ಲ್ ಕೇನೆರೆ ಬಲ್ಲಿಂದ್ ದುಂಬೇ ಇಂಚ ಬೋಡಾಯ್ನಾತ್ ಅಟ್ಟೆಮಿಗ್ ಪಾಪದಕ್ಲೆಗ್ ಇಲ್ಲದ ಪೊಂಜೊವು ಬಲಸ್ದ್, ಕಟ್ಟ್ದ್ ಕೊರೊಂತೆರ್. ಇಂಚಿನ ಬಂಜಿದ ಬಡವು ತೆರಿದ್ ಆ ಬಡವು ಕಂತವೊಂತ್ನ ತುಳುವೆರೆರ್ದ್ ಮೆತ್ತೆನದ ಬೇತೆ ಉಡಲುಪ್ಪೆರೆ ಸಾಧ್ಯನೇ?. ಅಟ್ಟೆಮಿದ ಒಂಜಿ ಗಾದೆ ಇಂಚ ಉಂಡು - ನಾಯಿ ಪುಚ್ಚೆಡ ಕೇಂಡು,ಮಂಗಕ್ಕ ಮಂಗಕ್ಕಾ ಅಟ್ಟೆಮಿ ಏಪ ಮಂಗಕ್ಕಾನ್ದ್. ಅಪಗ ಪುಚ್ಚೆ ಪನ್ಪುಂಡು ನಾಯಿಡ,ಅಟ್ಟೆಮಿಯಾಂಡ ದಾನೆ, ಗುಂಡೆಮಿಯಾಂಡ ದಾನೆ ಮಾತೆರ್ನ ಮಡೆ ಇರೆ ನಕ್ಕುನ ನಾಯಿಗ್ನ್ದ್ ಪನ್ಪುಂಡು. ಈ ಪುಚ್ಚೆ ನಾಯಿದ ಉಲಾರ್ಥ ಈತೆ, ಇತ್ತ್ ನಾಯಗ್ ಪರ್ಬ ಗದ್ದಲ, ಇಜ್ಜಂದಿನಾಯೆ ಇತ್ತ್ ನಾಯನ ಇಲ್ಲದ ಒರಿನ ಮಡೆ ತಿನೊಡಾತೆನ್ದ್. ಆ ಕಾಲದ ಬಡಪೊತ್ತುದ ಚಿತ್ರಣ ಉಂದೆಟ್ ನಂಕ್ ತಿಕ್ಕುಂಡು. ಪುದ್ದಾರ್ದಪಗಲ ಕಡೀರ ಜೋಕ್ಲೆಗ್ ಸುರುಕು ಬಲಸುವೆರ್. ಕಿಸ್ನನ ಬಾಲೆ ಗೊಬ್ಬುಡುವಿಠಲ ಪಿಂಡಿಗ್ ಬಾರೀ ಮಹತ್ವ. ಪಿಂಡಿ ಪಂಡ ತಿಂಡಿ ಪಂಡ್ದ್ ಅರ್ಥ ಆತೆ.
ತುಳುನಾಡ್ದ ಒಂಜಿ ಸಮುದಾಯದಕ್ಲ್ ಕಿಸ್ನನ್ ಇನಿಲಾ ನಂಬುಜೆರ್. ದುಂಬು ಕಿಸ್ನನ್ ಅಕ್ಲ್ ಆರಾಧನೆ ಮಲ್ತ್ ನಾತ್ ಬೇತೆರ್ಲಾ ಮಲ್ತುಪ್ಪಯೆರ್. ದುಂಬು ಅಕ್ಲೆನ ಇಲ್ಲ್ ತೋಟದ ನಡುಟು ಇಪ್ಪೆದುಂಡು. ಒಂಜಿ ಸರ್ತಿದ ಅಟ್ಟೆಮಿದಾನಿ ಕಿಸ್ನ ದೇವೆರೆ ಪುಟ್ಟು ಗಳಿಗೆ ಕರಿಂಡಲ ಉದಿಪು ದೇವೆರ್ ಉದಿತ್ ನ ತೋಜಂದೆ ಅವೆಟೊರಿ
ಚಂದ್ರದೇವೆರ್ ತೋಜುವೆರಾ ತೂಕಾನ್ದ್ ಕಂಗ್ ದ ಕೊಡಿಕ್ ಬಡ್ತ್ದ್ ತೂಯೆ. ಉದಿಪು ದೇವೆರ್ ತೋಜಿ ಕೊಸಿಟ್ ಕೈ ಬುಡ್ದು ತಿರ್ತ್ ಬೂರ್ದು ಸೈಪೆ. ಆನಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಮೊಕ್ಲು ಕಿಸ್ನನ್ ನಂಬುನ ಬುಡ್ಯೆರ್. ಕಿಸ್ನೆ ಪುಟ್ಟುನವುಬಹುಳಅಟ್ಟೆಮಿಯಾಂಡಲ ವಾ ತಿಂಗೊಲ್ದು ಪನ್ಪಿ ಗೊಂದಲ ಉಂಡು. ಕೆಲವು ತಿಕ್ಕ್ಡ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆಯಾದ್ ಅಟ್ಟೆಮಿ ಆಚರಣೆ ನಡಪುಂಡು. ಉತ್ತರ ಭಾರತೊಡುಭಾದ್ರಪದಮಾಸೊಡು, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೊಡುಶ್ರಾವಣಮಾಸೊಡು ಅಟ್ಟೆಮಿ ಆಚರಣೆ ನಡಪುಂಡು.
ಅಧಿಕ ಮಾಸ ಬನ್ನಗ ರಡ್ಡ್ ಅಟ್ಟೆಮಿ ಬರ್ಪುಂಡು. 1-
ಶುಕ್ಲಾಷ್ಟಮಿ, 2-ಕೃಷ್ಣಾಷ್ಟಮಿ. ಅಟ್ಟೆಮಿ ಪರ್ಬೊಡುಮಸ್ರುಡ್ಕೆಅಟ್ಟೆಮಿದ ಮನದಾನಿ ನಡಪುನಿ. ಕಿಸ್ನೆ ಕಿನ್ಯ ಬಾಲೆಯಾದುಪ್ಪುನಗ ಬಲೊಟು ದೀನ ಕುದುಪೆ ಕುದುಪೆ ಕೊಜಪುನು, ಬೆಣ್ಣೆನ್ ಕಂಡ್ ದ್ ತಿಂದ್ ದ್ ಏರೇರೆಗ್ ದೂರು ಪಾಡೊಂತೆ. ಅವೆತ ನೆಂಪುಗು ಇನಿ ತುಳುನಾಡೊರ್ಮೆಲಾ"ಕೊಜಪು ಕುದುಪೆ"ಗೊಬ್ಬು ನಡಪುಂಡು. ಅಪ್ಪೆನೆದುರು ಬಾಲೆ ಕಿಸ್ನೆ ಬಾಯಿ ಬುಡ್ನಗಬ್ರಹ್ಮಾಂಡತೋಜಿಂಡ್ ಪಂಡ ಜೋಕ್ಲು ಮಣ್ಣ್ ತಿನ್ಪುನೆನ್ ಈ ರೀತಿ ಪಂಡ್ ದಿಪ್ಪೆರ್. ಎಲ್ಯ ಜೋಕ್ಲು ಮಣ್ಣ್ ತಿನ್ಪುನಿ ಜಾಸ್ತಿಯತ್ತೆ. ಕಿಸ್ನೆ ಒಂತೆ ಜಾಸ್ತಿ ತಿನ್ತೆ ಆತೆ. ಒಟ್ಟಾರೆ ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಳಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗ್, ತುಳುವ ಜನಪದ ಪಾರ್ದನದ ಕತೆಕುಲೆಗ್ಲಾ ಕಿಸ್ನಗ್ಲಾ ಸಮ್ಮಂದ ಉಂಡು ಪನ್ಪುನವು ಸತ್ಯ.
